Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu/1/ oraz Ministra Zdrowia/2/
z dnia 2 października 2003 r.
w sprawie sposobu przeprowadzania przysposobienia obronnego studentów i studentek
(Dz. U. Nr 174, poz. 1686, z 2005 r. Nr 4, poz. 18)
Na podstawie art. 166a ust. 10 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 205 z późn. zm./3/) zarządza się, co następuje:
§ 1. Studenci i studentki, o których mowa w art. 166a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, zwanej dalej "ustawą", składają wniosek w sprawie odbycia przysposobienia obronnego do dnia 31 października, jeżeli są studentami i studentkami studiów wyższych zawodowych, i do dnia 31 marca, jeżeli są studentami i studentkami jednolitych studiów magisterskich. W przypadku gdy rok studiów rozpoczyna się w semestrze letnim - do dnia 31 marca, jeżeli są studentami i studentkami studiów wyższych zawodowych, i do dnia 31 października, jeżeli są studentami i studentkami jednolitych studiów magisterskich.
§ 2. Program przysposobienia obronnego określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
§ 3. 1. Szkoła wyższa zapewnia studentom i studentkom odbywającym przysposobienie obronne konsultacje udzielane przez osobę posiadającą wiedzę z zakresu objętego programem, o którym mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia, w szczególności przez nauczyciela akademickiego lub, za zgodą rektora, przez osobę, którą wskaże organizacja albo stowarzyszenie, o których mowa w art. 166a ust. 7 ustawy.
2. Konsultacje, o których mowa w ust. 1, przeprowadzane są dla grupy nieprzekraczającej stu osób w wymiarze co najmniej dwóch godzin w semestrze.
§ 4. 1. Egzamin z przysposobienia obronnego przeprowadza co najmniej dwuosobowa komisja egzaminacyjna powołana przez rektora.
2. W skład komisji egzaminacyjnej wchodzi co najmniej jeden nauczyciel akademicki albo osoba, o których mowa w § 3 ust. 1.
3. Przewodniczącego komisji egzaminacyjnej wyznacza rektor.
§ 5. 1. Egzamin z przysposobienia obronnego, w tym egzamin poprawkowy i komisyjny, przeprowadzany jest w formie testu.
2. Zakres wiedzy objętej egzaminem, o którym mowa w ust. 1, określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.
§ 6. 1. Egzaminy, o których mowa w § 5, dla studentów i studentek studiów wyższych zawodowych powinny być przeprowadzone do dnia 31 marca, a dla studentów i studentek jednolitych studiów magisterskich - do dnia 30 września. W przypadku gdy rok studiów rozpoczyna się w semestrze letnim, egzaminy powinny być przeprowadzone do dnia 30 września dla studentów i studentek studiów wyższych zawodowych i do dnia 31 marca dla studentów i studentek jednolitych studiów magisterskich.
2. Nieprzystąpienie lub niezdanie egzaminów z przysposobienia obronnego nie ma wpływu na zaliczenie semestru (roku studiów).
§ 7. W roku akademickim 2003/2004 wniosek, o którym mowa w § 1, studenci i studentki składają do dnia 20 listopada 2003 r.
§ 8. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
____________________
/1/ Minister Edukacji Narodowej i Sportu kieruje działem administracji rządowej - szkolnictwo wyższe na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej i Sportu (Dz. U. Nr 97, poz. 866).
/2/ Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. Nr 93, poz. 833).
/3/ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 81, poz. 732, Nr 113, poz. 984 i 985, Nr 156, poz. 1301, Nr 166, poz. 1363, Nr 199, poz. 1673, Nr 200, poz. 1679 i 1687 oraz z 2003 r. Nr 45 poz. 391 i Nr 139, poz. 1326.
Załączniki do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu oraz Ministra Zdrowia z dnia 2 października 2003 r. (poz. 1686)
Załącznik nr 1
PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO
Cel kształcenia
Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej, oraz poznanie zadań państwa, w tym sił zbrojnych, w zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego, a także przygotowanie studentów i studentek do spełnienia przez nich powinności obronnych.
Program szczegółowy
1. Tradycje kształcenia obronnego w Polsce:
1) w okresie rozbiorów;
2) w okresie II Rzeczypospolitej Polskiej;
3) po drugiej wojnie światowej.
2. Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa Polski:
1) pojęcie i zakres bezpieczeństwa narodowego i obrony narodowej:
a) pojęcie bezpieczeństwa,
b) bezpieczeństwo jako naczelna potrzeba człowieka (narodu),
c) interesy bezpieczeństwa narodowego,
d) wymiary bezpieczeństwa:
- podmiotowy (jednostkowy, narodowy, międzynarodowy),
- przedmiotowy (wartości, środki i narzędzia, aktywność państwa),
e) obrona narodowa jako dziedzina bezpieczeństwa narodowego,
f) pojęcia i istota obrony narodowej,
g) ewolucja pojęcia i zakresu obrony narodowej;
2) konstytucyjne i ustawowe cele, zadania i obowiązki w sferze bezpieczeństwa i obrony narodowej:
a) funkcje państwa i podmiotów prawa państwowego w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego i obrony narodowej,
b) jedność organizacyjna systemów bezpieczeństwa narodowego i obrony narodowej,
c) interesy bezpieczeństwa narodowego i obrony narodowej w prawie polskim,
d) rola organów władzy w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego i obrony narodowej,
e) zadania i obowiązki organów władzy i administracji, przedsiębiorców i obywateli,
f) rola organizacji pozarządowych w umacnianiu bezpieczeństwa narodowego i w obronie narodowej;
3) zagrożenia bezpieczeństwa narodowego:
a) pojęcie i istota zagrożeń bezpieczeństwa narodowego,
b) typologia zagrożeń,
c) charakterystyka zagrożeń,
d) zagrożenia globalne,
e) zagrożenia dla Europy,
f) zagrożenia dla Polski i narodu polskiego;
4) obrona narodowa i obrona wspólna NATO:
a) właściwości obrony narodowej (obrona: powszechna, państwowa, ciągła i ogólna),
b) organizacja i funkcjonowanie obrony narodowej,
c) charakterystyka elementów funkcjonalnych obrony narodowej,
d) obrona wspólna NATO,
e) zasady działania NATO,
f) zakres wspólnych przedsięwzięć obronnych,
g) koncepcja strategiczna NATO,
h) rola państwa - członka NATO,
i) interesy narodowe a sojusznicze;
5) założenia strategii bezpieczeństwa narodowego:
a) pojęcie i istota strategii bezpieczeństwa narodowego,
b) kształtowanie się strategii bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej,
c) cele i zasady polityki bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej,
d) przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznym i wewnętrznym bezpieczeństwa narodowego;
6) stany nadzwyczajne i gotowość obronna państwa:
a) pojęcie i istota stanów nadzwyczajnych i gotowości obronnej państwa,
b) stan klęski żywiołowej, stan wyjątkowy i stan wojenny - zasady wprowadzania stanów nadzwyczajnych, zasady działania organów władzy publicznej, zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela,
c) funkcjonowanie państwa po wprowadzeniu stanów nadzwyczajnych,
d) zarządzanie kryzysowe;
7) założenia strategii obrony narodowej:
a) pojęcie i istota strategii obrony narodowej,
b) cele i zasady strategii obronności Rzeczypospolitej Polskiej,
c) system obronności państwa,
d) rola organów władzy, sił zbrojnych i układu pozamilitarnego w systemie obronności Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Organizacja wojskowa Polski:
1) pojęcie systemu wojskowego oraz jego misje i zadania:
a) pojęcie wojska, jego miejsce i rola w państwie,
b) pojęcie i struktura systemu wojskowego państwa,
c) zadania systemu wojskowego;
2) Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej w czasie pokoju, kryzysu i wojny:
a) podstawowa funkcja sił zbrojnych,
b) działalność pokojowa,
c) reagowanie w sytuacjach kryzysowych (operacje inne niż wojna),
d) udział Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych operacjach pokojowych,
e) system mobilizacyjny sił zbrojnych,
f) działania w operacjach sojuszniczych poza terytorium kraju i w obronie kolektywnej Polski,
g) obowiązki państwa-gospodarza,
h) opór na terenach okupowanych;
3) struktura organizacyjna sił zbrojnych:
a) czynniki wpływające na kształt i możliwości sił zbrojnych,
b) system dowodzenia,
c) rola Sztabu Generalnego,
d) Wojska Lądowe,
e) Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej (Siły Powietrzne),
f) Marynarka Wojenna,
g) wojska operacyjne i terytorialny system wsparcia,
h) rola okręgów wojskowych, wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowych komend uzupełnień i garnizonów,
i) organizacja i przeznaczenie;
4) struktura organizacyjna rodzajów wojsk:
a) ogólne zasady organizacji wojsk:
- związki taktyczne,
- oddziały i pododdziały,
b) przeznaczenie, organizacja i podstawowe uzbrojenie wojsk pancernych, zmechanizowanych, desantowych, Żandarmerii Wojskowej, obrony terytorialnej, artylerii i obrony przeciwlotniczej, wojsk inżynieryjnych, chemicznych, łączności, komunikacji, logistyki, służby zdrowia,
c) duszpasterstwo wojskowe;
5) służba wojskowa:
a) rodzaje służby wojskowej (zawodowa, ochotnicza, obowiązek wojskowy obywateli - zasadnicza służba wojskowa i służba w rezerwie),
b) organizacja funkcjonowania wojska (hierarchia, dyscyplina, porządek wojskowy, garnizon i jednostka wojskowa);
6) podstawowe pojęcia i zasady walki zbrojnej:
a) pojęcie sztuki wojennej i jej części składowych: strategii, sztuki operacyjnej i taktyki;
b) środki, czynniki, sposoby, rodzaje i formy walki zbrojnej,
c) zasady sztuki wojennej;
7) współpraca cywilno-wojskowa:
a) istota, potrzeba, formy i zakres współpracy,
b) wojskowe wsparcie władz cywilnych i społeczeństwa - zasady i procedury,
c) organizacja współdziałania cywilno-wojskowego.
4. Cywilna organizacja obrony narodowej:
1) misje i zadania cywilnej organizacji obrony narodowej:
a) zarys rozwoju cywilnej części obrony narodowej,
b) organizacja pozamilitarnej części obrony narodowej w Rzeczypospolitej Polskiej,
c) zasady funkcjonowania i organizacji obrony cywilnej, świadczeń osobistych i rzeczowych oraz powszechnej samoobrony ludności;
2) zagrożenia:
a) charakterystyka zagrożeń życia, mienia i środowiska,
b) zasady oceny i analizy zagrożeń bezpośrednich ludności i zakładów pracy,
c) podstawowe procedury postępowania wynikające z zagrożeń aktami terroryzmu biologicznego, radiacyjnego i chemicznego,
d) monitoring zagrożeń niemilitarnych,
e) podstawy prawne i zasady funkcjonowania społeczeństwa w czasie zagrożeń nadzwyczajnych;
3) ochrona ludności:
a) sposoby ochrony ludności,
b) organizacja i funkcjonowanie ochrony ludności w Polsce,
c) zasady ochrony ludności w zakładach pracy i miejscu zamieszkania;
4) ratownictwo:
a) krajowy system ratownictwa z uwzględnieniem przepisów prawnych,
b) resortowe systemy ratownictwa (ogólne i specjalistyczne),
c) społeczne (pozarządowe) systemy ratownictwa;
5) bezpieczeństwo i porządek publiczny:
a) rola administracji publicznej w kształtowaniu bezpieczeństwa i porządku publicznego,
b) zadania i kompetencje policji, straży miejskich (gminnych), Żandarmerii Wojskowej oraz innych służb w utrzymaniu bezpieczeństwa i porządku publicznego;
6) wsparcie cywilne sił zbrojnych:
a) relacje i współpraca cywilno-wojskowa,
b) zasady realizacji zadań gospodarczo-obronnych oraz świadczeń osobistych i rzeczowych,
c) kształtowanie społecznego wsparcia sił zbrojnych;
7) organizacje pozarządowe w obronie narodowej:
a) miejsce i zadania organizacji pozarządowych w obronie narodowej,
b) zasady wykonywania zadań przez organizacje pozarządowe na rzecz obrony narodowej;
8) ochrona i obrona granicy państwowej, ważnych obiektów i instytucji:
a) zasady ochrony granicy państwowej i ważnych obiektów,
b) ochrona obiektów i dóbr niezbędnych do przetrwania ludności,
c) ochrona dóbr kultury,
d) ochrona instytucji i zakładów pracy,
e) formacje ochronne;
9) zarządzanie kryzysowe w sytuacjach klęsk żywiołowych:
a) istota i znaczenie zarządzania w sytuacjach kryzysowych,
b) organizacja zarządzania w sytuacjach kryzysowych w Polsce,
c) zasady i przedsięwzięcia zarządzania w sytuacjach kryzysowych (zakład pracy, gmina, powiat),
d) zachowanie się ludzi w sytuacjach ekstremalnych.
Załącznik nr 2
ZAKRES WIEDZY OBJĘTEJ EGZAMINEM Z PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO
Egzaminowany student powinien:
1) znać:
a) pojęcie i zakres bezpieczeństwa narodowego i obronności (obrony narodowej),
b) konstytucyjne i ustawowe ujęcie (regulacje) obowiązków obrony Ojczyzny,
c) charakter i zakres zagrożeń bezpieczeństwa narodowego,
d) ogólną organizację wojskową Polski i organizację obrony cywilnej,
e) formy wypełniania obowiązków obronnych przez obywateli;
2) posiadać ogólną wiedzę o:
a) założeniach strategii bezpieczeństwa i strategii obronności,
b) strukturze systemu obronnego,
c) strukturze sił zbrojnych,
d) organizacji służby wojskowej obywateli,
e) rodzajach, formach i sposobach walki zbrojnej;
3) potrafić określić:
a) zagrożenia nadzwyczajne życia ludzkiego, mienia i środowiska,
b) organy i instytucje organizujące ochronę ludności,
c) sposoby postępowania w sytuacjach zagrożeń,
d) organy i instytucje ratownictwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego;
4) wykazać orientację i ogólną znajomość zasad planowania i organizowania działań w administracji publicznej i przedsiębiorstwach, w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń.